Yeni koronavirüs mutasyonu hakkında bilinmesi gerekenler
İngiltere'nin güneyinde başlayarak Avrupa ülkelerine sıçrayan yeni koronavirüs mutasyonu endişe yarattı. Aşı çalışmaları ile belirli ölçüde kontrol alınması beklenen virüsteki bu değişim yeni soruları da beraberinde getirdi.
Ntv'de yer alan habere göre virüsün mutasyona uğraması kulağa korkunç geliyor ancak mutasyon ve değişim, virüslerin yapmakta olduğu doğal bir şeydir. Çoğu zaman virüsler bizi enfekte etmekte daha da kötüleşecek şekilde kendini değiştirir.
AŞIYI ETKİSİZ HALE GETİREBİLİR Mİ?
Güneydoğu İngiltere'de tespit edilen yeni koronavirüs varyasyonunun daha kolay bulaşabildiğine, daha ciddi semptomlara neden olabileceğine veya aşıyı işe yaramaz hale getirebileceğine dair net bir kanıt yok.
Bilim insanları iki neden üzerinde duruyor.
Birincisi, vakaların daha yüksek olduğu yerlerde değişim seviyelerinin daha yüksek olmasıdır. Bu, iki şekilde yorumlansa da bir uyarı işaretidir. Virüs, daha kolay mutasyona uğrayabilir ve daha fazla enfeksiyona neden olabilir.
DAHA FAZLA YAYILIMCI MI?
Ancak değişen virüs, doğru zamanda doğru kişilere bulaşarak da şanslarını artırabilir. "İspanyol türünün" yaz boyunca yayılmasının bir açıklaması, insanların ona tatilde yakalanıp evine taşımasıydı.
Laboratuar araştırmaları, bu cinsin diğerlerine göre çok daha fazla yayılımcı olduğunu gösterdi.
Bir başka konu da virüsün mutasyonunun nasıl gerçekleştiğidir. İngiliz Prof. Dr. Nick Loman, “"Beklediğimizden fazla, virüs şaşırtıcı derecede çok sayıda mutasyona sahip ve birkaçı ilginç görünüyor” dedi.
Dikkat çeken iki tür mutasyon var. Her ikisi de, virüsün onları ele geçirmek için vücudumuzun hücrelerine açılan kapıyı açmak için kullandığı anahtar değerde önemli başak proteininde bulunur.
İngiltere üzerinden yayılan yeni bir koronavirüs varyantının “çarpıcı” miktarda mutasyona sahip olduğunu açıklandı. “VUI - 202012/01” adlı mutasyonu araştıran Birleşik Krallık Covid-19 Genomics UK Konsorsiyumu (COG-UK) üyeleri, virüsün genetik yapısında meydana gelen '17 değişikliği' ortaya çıkardıklarını söyledi.
AŞILAR VİRÜSÜN BAŞAK PROTEİNİNİ HEDEF ALIYOR
Araştırmacılar, değişikliklerin çoğunun virüsün insan hücrelerine tutunmak için kullandığı başak proteininde meydana geldiğini açıkladı.
Başak proteininde meydana gelen değişiklikler oldukça önem taşıyor, çünkü ülkede kullanılmaya başlanan Pfizer/ BioNTech'in aşısı da dahil olmak çoğu corona virüs aşısı bu proteini hedef alarak çalışıyor.
Aynı zamanda söz konusu değişikliklerin, daha önce koronavirüsün farklı bir suşuyla enfekte olmuş kişilerin de bağışıklık kazanmasını engelleyeceğinden korkuluyor. (Bir bakteri veya virüsun farklı alttürlerinin, aralarında genetik farklılıklar bulunan gruplarına ¨suş¨ deniliyor.)
AŞILARI ETKİLEYECEĞİNE DAİR HENÜZ BİR KANIT YOK
Bununla birlikte, İngiltere'nin Baş Tıbbi Danışmanı Chris Whitty de dahil olmak üzere bilim insanları şu ana dek Galler, İskoçya, Danimarka ve Avustralya'da görülen mutasyonun aşılar üzerinde herhangi bir etkisi olacağına dair 'henüz hiçbir kanıt bulunmadığını' söylediler.
Birmingham Üniversitesi Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Enstitüsü'nde çalışan ve COG-UK üyesi olan Profesör Nick Loman, meydana gelen değişikliklerin fazla olduğunu kabul ederek, “Meydana gelen değişiklik gerçekten çarpıcı.
Çoğu Covid aşısı, bağışıklık sisteminin virüsün başak proteinlerini tanıması ve gelecekte virüs bulaşmaya çalıştığında onlara saldırması için eğiterek çalışır. Ancak başak proteinlerinin şekli mutasyonlar yoluyla değiştirilirse, bunun az da olsa aşılar üzerinde etkisi olabilir” ifadelerini kullandı.
İLK KEZ GEÇEN EYLÜL AYINDA TESPİT EDİLDİ
“VUI - 202012/01” adı verilen yeni tür, ilk olarak Eylül ayında İngiltere’nin Kent şehrinde tespit edildi. Çoğunlukla güney İngiltere'de olmak üzere, yeni türün binden fazla doğrulanmış vakası belirtildi.
AVRUPA'DAKİ BASKIN TÜRDEN DAHA HIZLI YAYILIYOR
Diğer taraftan, COG-UK, yeni varyantın yaz aylarında İspanya'dan tatilciler tarafından yayılan b20A.EU1 adlı baskın suştan daha hızlı yayıldığını söyledi. Araştırmacılar, mutasyonların hastalığın daha bulaşıcı olduğu anlamına gelebileceğinden şüpheleniyor, virüsün daha hızlı yayılmasının onu daha ölümcül hale getirmediğini belirtiyor. Bilim insanlarına göre bazı virüsler, daha uzun süre hayatta kalabilmek için daha az ölümcül hale geliyor.
EN BÜYÜK ENDİŞEYİ ANTİKORLARIN NASIL TEPKİ VERECEĞİ OLUŞTURUYOR
Bilim insanlarına göre söz konusu mutasyonlara ilişkin en büyük endişelerden birini, virüsün daha önceki varyasımlarına karşı geliştiren antikorların mutasyona uğramış versiyonu üzerinde etkili olmama ihtimali oluşturuyor.
Antikorlar, daha önce bir hastalık ile karşılaşıldığında bağışıklık sistemi tarafından üretilen ve vücut tekrar corona virüsle karşılaştırdığında hastalığın önlemesini sağlayan protein yapılara deniliyor. Hastalığa daha önce yakalanan veya bir aşı olan kişiler, virüse tekrar yakalandıklarında, böylece hastalanmadan önce ondan kurtulabilirler.
Ancak, uzmanlara göre antikorlar son derece spesifik yapılar ve virüste meydana gelen değişikliklere karşı son derece duyarlı olduklarından çalışmayabiliyorlar. Örneğin gribe neden olan virüs çok sık mutasyona uğradığından insanların gribe karşı bağışıklık kazanamıyor ve hastalığa sürekli olarak yakalanmaya devam ediyor.
Bu nedenle uzmanlar, en kötü senaryoda virüse karşı bir aşının da işe yaramayabileceği veya insanların virüse ikinci kez yakanlama riski olma ihtimalini bulunduğunu ama şu andaki veriler incelendiğinde böyle bir durumun söz konusu olmadığını belirtti.