Rus işgalinde kaldığı 40 yıllık süre içinde nüfusunun yüzde 80'i Ermeniler tarafından göç, sürgün ve katliam yoluyla uzaklaştırılan Ardahan'da, katliam yerleri olarak bilinen 18 noktada araştırma yapılacak, bu noktalara birer kitabe ile anıt dikilecek.
Ardahan Üniversitesi (ARÜ) Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Yar. Doç. Levent Küçük, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ardahan ve Kars'da 1877-1917 yılları arasında 40 yıllık Rus esareti yaşandığını, bu esarette nüfusun yüzde 80'i Ermeniler tarafından göç, sürgün ve katliam yoluyla bölgeden uzaklaştırıldığını hatırlattı.
Ardahan kent merkezinde bilinen 18 katliam noktasının belirlenerek bu noktalara anıt ve kitabeler dikilmesi için çalışma başlatacaklarını aktaran Küçük, söz konusu araştırmanın Ardahan'da 1915 olaylarına ilişkin özellikle Ermenilerin bölgedeki faaliyetleri, Müslümanlara yönelik kıyımları konu alan bir araştırma olacağını vurguladı.
Küçük, şunları söyledi:
"O dönem Müslümanlara yönelik büyük katliamlar yapılıyor. Bu da savunmasız sivil halk üzerinde oluyor. Bunların bir örneği Halil Efendi Mahallesi'ndeki Yanık Cami'dir. Ancak böyle mekanlardan Ardahan merkezde 18 yer var. Bunların bizzat keşfini bir dönemler burada yaşamışların, olayın tanıklarının çocukları ile yapacağız. Çalışma jeofizik yöntemlerle yapılacak. Buraların koordinatlarının belirlenmesi ve buralara birer anıt, kitabe dikilmesi, alanın, kemiklerin bulunduğu noktanın büyüklüğü ve derinliği ile ilgili bilgiler içerecek."
-Çalışmalara nisan ayında başlanması planlanıyor
Çalışmaya nisan ayında başlamayı planladıklarını belirten Küçük, Ardahan Valisi Ahmet Deniz'den de destek alacaklarını ifade etti.
Mevcut çalışma ile bölgede mezalime uğramış Müslümanlar ile ilgili bilgileri kalıcı hale getireceklerini vurgulayan Küçük, "Artık kazmaya gerek yok, ya da yeni trend uluslararası çalışmalarda toprak kazmak, mezar kazmak artık moda değil" dedi. Küçük, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kazma işi ajitasyon metoduna girdiği için tercih edilmiyor. Bu konuda en derin bilgiye sahip olan ABD'lı tarihçi Justin McCarthy'i de Ardahan'a getirmeyi planlıyoruz. McCarthy, bu bölgede Güney Kafkasya bölgesinde yaklaşık 500 bin Müslümanın öldüğünü söyledi Ermeni ve Rus işbirlikçileri tarafından. Bu nedenle çok da hedef oldu. Dışişleri Bakanlığımızın tezine en yakın olan bu tarihçinin araştırmaları var. Kendisinde önemli destek alacağız. O dönem, Ardahan ili 40 yıllık esaretinin ardından tam özgürlüğe kavuşurken, nasıl bir kıyıma maruz kaldığını tespit edeceğiz. Ayrıca bu canlı tanıklar kaybolup gidiyor. Toplumun hafızası birer birer kayboluyor. Onları kaybettiğimiz anda o mezarların yerlerini de bilemeyeceğiz. O insanların nelere mazur kaldığını, hangi koşullarda, soykırıma uğramış olduklarını da öğrenemeyeceğiz. Bu araştırmayı bu yıl, bitirmeyi düşünüyoruz."
- "Çalışmaya destek veririz"
Ardahan Valisi Ahmet Deniz de, yapılacak çalışmanın bölgenin tarihi açısından önemli olduğunu belirterek, "Çalışmaya destek veririz. Çünkü önemli bir çalışma bölgemiz ve tarihimiz için. Bize gelecek olay projenin işleme konulması ve hızlandırılması için bize düşen neyse yapılır" dedi.
