İsrail ve Türkiye’den müzakere temsilcileri, ilişkilerin normalleştirilmesi çerçevesinde yürütülen görüşmelerin devamı için yeniden bir araya gelmeye hazırlanıyor. Al Jazeera'nin ulaştığı İsrail Dışişleri kaynakları, tarafların İsviçre’nin Cenevre kentinde Çarşamba günü buluşacaklarını doğruladı.
İsrail gazetesi Haaretz’in haberine göre, görüşmelere İsrail tarafından Başbakan Binyamin Netanyahu’yu temsilen Joseph Ciechanover ve Milli Güvenlik Danışmanı Jacob Nagel katılacak. Türkiye tarafından ise Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu görüşmelere katılacak.
Türk Dışişleri, Al Jazeera’nin konuya ilişkin sorusuna, “Ne doğruluyoruz, ne de yalanlıyoruz” yanıtını verdi. Haaretz de, İsrail Başbakanlık Ofisi’nin konuya dair kendilerine yorum yapmadığını söyledi.
‘İki önemli engel var’
Gazeteye bilgi veren üst düzey bir İsrailli yetkiliye göre anlaşma neredeyse tamamlandı ancak iki önemli engel var. Bunlardan birincisi, Türkiye’nin Gazze Şeridi’ne serbest erişim hakkı istemesi.
Türk gemilerinin doğrudan Gazze’ye erişim talebi, İsrail’in kabul etmeye hazır olmadığı bir adım. Bunun da iki sebebi var: Hem İsrail’in Gazze’ye uyguladığı ablukayı kaldırmak istememesi hem de Mısır’ın Türkiye’yi Gazze’de müdahil görmek istememesi.
Haaretz’e göre ikinci engel Hamas’ın Türkiye’deki faaliyetleri. İsrail, her ne kadar Türkiye Hamas yetkilisi Salah Aruri’yi sınır dışı etmiş olsa da İstanbul’da halen aktif bir Hamas merkezi olduğuna ve örgüte para topladığına inanıyor. İsrail, Türkiye’deki Hamas faaliyetlerinin sonlandırılmasını talep ediyor.
‘İki taraf da özverili olmalı’
İsrail Başbakanı Netanyahu, Salı günü yaptığı açıklamada görüşmelerde somut adım atılabilmesi için her iki tarafın da özverili olması gerektiğini söyledi.
Sınır güvenliği ile alakalı konuşmasında ayrıca Türkiye ile ilişkilere de değinen Netanyahu, “Tüm komşularımızla normalleşme isteriz fakat bu çift yönlü bir yoldur” dedi.
Salı günü, ABD’nin önde gelen Yahudi kuruluşlarının çatı örgütü ‘Conference of Presidents’ adlı gruptan Malcolm Hoenlein başkanlığındaki heyet, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Davutoğlu ile görüştü.
Yahudi ABD vatandaşları arasında önde gelen isimlerden biri olan Hoenlein, aynı zamanda Netanyahu’ya yakın bir isim.
Görüşmeyi önceden İsrail Başbakanlık Ofisi’ne bildiren Hoenlein, Netanyahu’dan Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Davutoğlu’na özel mesajlar iletmekle görevlendirildi.
ABD de devrede
İsrail donanmasının 5 yıl önce Gazze’ye giden Mavi Marmara gemisine saldırısıyla bozulan ilişkilerde ABD de son dönemde normalleşme için baskısını artırdı.
ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’ın Türkiye ziyaretinde Türk yetkililerle bu konuya da değindiği ve Biden’ın yaklaşık iki hafta önce Netanyahu’ya temaslarının sonuçlarını aktardığı biliniyor.
Biden, Davos’ta Netanyahu ile yaptığı görüşmelerde çoğunlukla Türkiye hakkında konuşmuş ve Davos Forumu sonrası Türkiye’ye gelerek Netanyahu’nun mesajlarını Türk tarafına aktarmıştı.
Doğu Akdeniz gazı
İsrail yakın zamanda keşfedilen iki doğalgaz rezervinden çıkarılacak gazı Türkiye üzerinden taşıma fikrine sıcak bakıyor. Ocak ayı sonunda Yunanistan-İsrail ve Güney Kıbrıs zirvesinden, İsrail’den Güney Kıbrıs’a inşa edilecek boru hattıyla ilgili somut kararlar çıkmıştı.
Gazın Kıbrıs’tan sonra taşınacağı rota için zirvede ‘Yunanistan’ ismi zikredilse de İsrail Enerji Bakanı Türkiye’yi işaret etti. Al Jazeera’ye konuşan İsrailli kaynaklar da Türkiye’nin durumunu hesaba katarak görüşmelerin yapıldığını söyledi.
O görüşmeler sonrası Netanyahu, "Geçmişte Türkiye ile İsrail'in iyi ilişkileri vardı. Bunun bozulmasını istemezdik. Bozulmasının sebebi de biz değiliz. Türkiye tarafından bir politika değişikliği varsa, bunu memnuniyetle karşılarız" demişti.
