Seyhan Kırıcı - Milli Mücadele döneminde, Balıkesir'i işgal eden Yunan askerlerini korkutmak için koyun, keçi postu giyen, bellerine çan bağlayan ve kendilerini soba isiyle boyayarak korkutucu bir görünüme kavuşan "Tülütabaklar" 95 yaşında.
"6 Eylül Balıkesir'in Kurtuluş Günü" etkinlikleri kapsamında gelenek haline gelen Tülütabak gösterisinin geçmişi, kentin Yunan askerleri tarafından işgal edildiği 1920'li yıllara dayanıyor.
Ellerinde yeterli silah olmadığı için koyun ve keçi postu giyip, el, kol ve yüzlerini soba isiyle siyaha boyayarak Yunan askerlerini korkutup kaçırmak için ürkütücü bir görünüme bürünen debbağların (tabak, deri işçisi) ilginç hikayesi her yıl 6 Eylül'de hatırlanıyor.
Sadece yılda bir kez Balıkesir'in kurtuluşunun yıldönümünde sahneye çıkan Tülütabaklar, etkinliklerin en önemli ve dikkat çekici ritüelini oluşturuyor.
Gösteriler öncesinde, sabahın erken saatlerinde tabakhane bölgesinde toplanan önemli bölümü deri işçisi 11 kişi, simit ve ekmek fırınlarından aldıkları baca kurumunu suyla karıştırıp, baş, el, kol, bacak ve ayaklarını siyaha boyayıp, üzerlerine koyun ya da keçi postlarını geçiriyor.
Daha sonra şehir merkezindeki etkinliklere katılan Tülütabaklar, aniden vatandaşların karşısına çıkıyor, bağırıyor ve yanlarında taşıdıkları baca kurumu ile yüzlerini boyuyor. Tülütabaklar, törenlerde hem korkutuyor hem eğlendiriyor.
Gösterilerde 20 yıldır rol alan Ercan Kara (47), Tülütabakların kendileri için dedelerinden kalan bir kültürel miras olduğunu ve bu geleneğin yaşatılması için uğraştıklarını söyledi.
Kendisinin de tabakhane işçisi olduğunu ifade eden Kara, şöyle konuştu:
"Geleneksel olarak 6 Eylül Balıkesir'in Kurtuluşu etkinlikleri kapsamında yılda bir kez ortaya çıkıyoruz. Dedelerimizden bize miras kalan Tülütabaklar, Kurtuluş Savaşı döneminde düşman işgalinde olan Balıkesir için önemli bir rol oynamış. O dönem düşman askeri yani Yunanlar, buradaki vatandaşlara zulüm ediyormuş. Bizim işçiler de bu gördüğünüz Tülütabak kostümlerini giyip gece karanlığında düşman askerlerine saldırmışlar. Tabi baca kurumlarıyla simsiyah, üstlerinde hayvan postu olunca düşmanlar korkmuş. Gece devriye gezen Yunan askerleri korkmaya başlamış. Buralarda ne var, kim bunlar, ne bunlar anlam veremiyorlar. Bu şekilde Yunan askerleri psikolojik olarak yıpranıyor, korku içinde oluyor."
Bu yıl gruba katıldı
Bu yıl ilk defa Tülütabak olan Selçuk Ay (21), daha önce kurtuluş etkinliklerinde Tülütübaklar ile karşılaştığını ve hoşuna gittiğini belirtti.
Bu sene gruba katılmaya karar verdiğini ifade eden Ay, şunları kaydetti:
"Bu yıl kurtuluş etkinliklerine Tülütabak olarak katılmaktan çok mutluyum. Tülütabaklar hakkında derin bilgiye sahip değilim ama aşırı merakım vardı. Her 6 Eylül'de i̇zlemeye gi̇derdi̇m fakat onlardan biri olamamıştım. Bu yıl sağolsunlar dericiler ve tabakçılar bana da aralarında yer verdi. Çok eğlenceli bir iş, Tülütabaklar bizim geçmişimiz. Düşmana o dönemde korku salmış ve memleketimizi kurtarmışlar. O devirde silahlarımız, kılıçlarımız yeteri kadar yoktu, onlar da bu şekilde bir yöntem geliştirmişler."
