ÖZÜR TARTIŞMASI
Fransa Cumhurbaşkanı Hollande’ın ev sahibi olduğu zirvede iki liderin resmi ve netleşmiş bir görüşme programı gözükmüyor. Türk tarafında, olayın ardından ilk defa aynı toplantıya katılacak iki liderin bir görüşme yapmasının ihtimal dahilinde olduğu görüşü hakim. Ancak saati belirlenen bir görüşme gözükmüyor. Rus tarafının özür beklemesi, Türk tarafının da özür dilemeyeceğini açıklamasının ardından görüşme olmasının zorluğu da dikkati çekiyor. Rusya'nın ekonomik yaptırım hamlesinden sonra gözler Ankara'ya çevrildi. Kriz yönetim komitesi kuran Türkiye, iki ülkenin toplam 15 milyar dolarlık yatırımının kaderini belirleyecek. Ekonomi, enerji, güvenlik alanında üç ekip çalışmaya başladı
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in geçtiğimiz akşam imzaladığı Türkiye'ye yönelik yaptırım kararlarının ardından gözler Ankara'nın vereceği tepkiye çevrildi. Rusya'da Türk yatırımlarının miktarı 10 milyar doları bulurken Rusların Türkiye'deki proje haricinde fiziki olarak yatırım miktarı 5 milyar dolar. Ankara'nın cevabı toplamda 15 milyar dolarlık bir soru ve gelecek yıllar için bekleyen milyarca dolarlık yatırımı da ilgilendiriyor.
YATIRIMDA RUSYA ÜÇÜNCÜ
Yapılan yatırımların geleceğini Türkiye'nin karşı adımı ve Rusya'nın geri adım atıp atmayacağı belirleyecek. Tüm bunlar dışında nükleer santralden bağımsız olarak 1.5 milyar dolarlık Rus yatırımı da beklemede. Uygulanacak önlemlerin ağırlığını, kapsamını ve hızını büyük ölçüde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın atacağı karşı adım ve yanıtın belirleyeceği yorumları öne çıkıyor. Türkiye'de yatırım yapan Rus firma sayısı Haziran 2015 itibarıyla bin 880 düzeyinde. 2014'te Türkiye'ye yatırım yapan Rus şirketlerinin toplam yatırım miktarı 730 milyon doları bulmuş ve Ruslar üçüncü sırada yer almıştı. Rusya, Türkiye'de en büyük yabancı yatırımcı listesinde altıncı ülke konumunda. 2014 yılında Rusya'nın toplam yatırım içindeki payı ise yüzde 12 düzeyinde.
EKONOMİDE B PLANI HAZIR
Öte yandan turizm ve Türk ihraç ürünleriyle ilgili Rus tarafının uyguladığı yaptırımlar, olası maliyeti, sektörün kaybının telafisi ve alınacak karşı önlemler masaya yatırılmaya başlandı. Özellikle yaş meyve sebze, beyaz et, deri, tekstil, hazır giyim ürünleri ihracatı için ivedi önlemler alınacak. Halen Rus gümrüklerinde kasten bekletilen, bozulabilecek ürünlerin hızla iadesi sağlanacak, dayanıklı tüketim ürünleri ise alternatif pazarlara yönlendirilecek. Turizmde ise rezervasyon iptalleri nedeni ile farklı ülkelerde indirimli satış kampanyaları düzenlenecek.
B VE C PLANLARI HAZIR: Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek Başkanlığı'nda bakanlıklar arası koordinasyon komitesi oluşturuldu. Komite dün toplanarak Bakanlar Kurulu'nda çerçevesi çizilen ekonomi, enerji konusunda öncelikli adımları belirledi. Türkiye, Rusların en önemli kozu olarak görünen doğalgaz ihracını kesmeyeceğini dikkate alıyor. Ancak yine de B ve C planları oluşturuyor.
HAZIR DOĞALGAZ ALIMINDA DİĞER SEÇENEKLER: Rus gazına alternatif kısa vadeli tedarik tedbirleri geliştirildi. Azerbaycan ve İran'dan ilave gaz alımı ile Katar, Cezayir ve Nijerya'dan sıvılaştırılmış gaz alımı artırılacak. Bu amaçla özel ekipler görevlendirilecek. Ayrıca, Kuzey Irak'tan gaz alımı için mevcut enerji kontratlarının kapsamını genişletilecek.
DEPOLAMA TESİSLERİ STRATEJİK YATIRIM: Doğalgaz depolama tesisleri stratejik yatırım olarak ele alınacak. İlk etapta Tuz Gölü depolama tesisleri bitirilecek. İzmir merkezli özel sektör sıvılaştırılmış depolama hacmi ilave yatırımla büyütülecek.
ÖZEL SEKTÖR BİLGİLENDİRİLECEK: Özel sektör doğalgaz çevrim santralleri ile bazı sanayi tesislerine ikinci yakıtla üretime geçmeye hazır olmaları bilgisi verilecek.
AKKUYU'DA ANLAŞMA HÜKÜMLERİ: Akkuyu Nükleer Santrali'nin yapımına ilişkin devletlerarası anlaşma hükümleri ilke olarak korunacak. Şu ana kadar 3 milyar dolar kaynak tahsis eden Rus tarafının hamlesi beklenecek. Yapımı imkânsız kılacak gelişmeler karşısında, nükleer teknolojisi bulunan diğer ülkelerle görüşmelere başlanacak.
YEDEK REZERVLER KANALİZE EDİLECEK: Hidrolik imkânlar sonuna kadar kullanılacak. Gerekirse barajların yedek rezervleri de elektrik üretimine kanalize edilecek.
UZAKDOĞU VE AFRİKA'DA YENİ İŞBİRLİKLERİ: Türk ürünlerine ithalat kısıtlaması getiren Rusya'nın bu davranışına karşılık dayanıklı tüketim ürünleri alternatif pazarlara yönlendirilecek. Uzakdoğu ve Afrika'da yeni işbirliklerine gidilecek. Gümrüklerde iade edilen yaş meyve sebze, beyaz et gibi bozulabilecek ürünler için sınır kapılarına talimat verildi. Gümrüklerde kasten bekletilen bu ürünlerin hızlı bir şekilde iadesi sağlanacak. Türkiye dış ticarette açılım çalışmalarına hız kazandıracak. Çin, Endonezya, Malezya, Kore gibi ülkelerle ticari ilişkiler derinleştirilecek.
TURİZM ACENTELERİNE DESTEK: Türkiye'ye yapılan charter uçuşların sona erdirilmesi ve Rus turizm şirketlerine de tatil paketi satışını durdurmaları çağrısı yaptı. Türkiye de rezervasyon iptalleri nedeniyle turizm sektörünün zarar görmemesi için bir dizi adım atacak. Bunun içinde indirimli satış kampanyalarından teşvike kadar birçok başlık yer alıyor.
TÜM ENSTRÜMANLAR KULLLANILACAK: Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş, başta meyve ve sebze, konfeksiyon sektörü olmak üzere diğer sektörlerde ihracatta yaşanan sorunları ivedilikle değerlendirdiklerini söyledi. Bakan Elitaş, Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nda olası tebdibreleri ve ivedi olarak gerekli kararları vereceklerini belirterek, "İhracat gemisine sektörlerin beklentileri ile yol vereceğiz. Devletin tüm mekanizmaları seferber oldu. Enstrümanları en etkin şekilde kullanmak üzere çalışma yapıyoruz" dedi.
